Sidła toksycznych relacji

2021-10-12

Julita Chwalik Małgorzata Czaja Agata Czapnik

Sidła toksycznych relacji

 

Miłość jest powszechnym, ważnym, ale również skomplikowanym uczuciem. Doświadczać jej powinniśmy już w naszych najmłodszych latach w relacjach rodzic – dziecko. Miłość jest uczuciem, bez którego człowiek nie jest w stanie funkcjonować, lecz często może ona zawierać znamiona toksyczności. Wówczas zaślepia ona zdrowy rozsądek, przysparza cierpienia i wpływa na podejmowanie nieodpowiednich decyzji, które wpływ wywierają na dalsze życie. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że relacja przez nich podtrzymywana jest niezdrowa. Zdrowa relacja jest symetryczna. Każdy z partnerów daje od siebie coś drugiej stronie a ona odwzajemnia się tym samym. W takiej relacji zaspokojone są podstawowe potrzeby człowieka takie jak np.: potrzeba miłości, bezpieczeństwa. Partnerzy darzą się wzajemnym szacunkiem, są dla siebie wsparciem. W związku tym występuje zrozumienie i poszanowanie zdania, poglądów drugiej strony. Taka relacja daje poczucie szczęścia i spełnienia.

Dlaczego ludzie wchodzą w toksyczne relacje?

Podświadoma skłonność do nawiązywania takich destrukcyjnych relacji często bierze swoje początki w negatywnych doświadczeniach dzieciństwa. Dziecko doświadczające na porządku dziennym kłótni i awantur między rodzicami, koduje sobie ten fakt i sądzi, że tak powinna wyglądać prawdziwa miłość. Uważa, że człowiek musi doświadczać krzywdy w małżeństwie, ponieważ taki wzór przekazali mu rodzice. Osoba tkwiąca w toksycznej relacji najczęściej nie wie, jak powinien wyglądać zdrowy i szczęśliwy związek. Jednostka pochodząca z rodziny dysfunkcyjnej najczęściej sama wchodzi w takie relacje, ponieważ jest to dla niej pewna stałość, którą już zna i czuje się w niej bezpiecznie, a zdrowa relacja jest czymś nowym oraz zupełnie nieznanym, co może wywoływać lęk oraz niepewność. Nawet jeśli świadomie pragnie, aby jego związek opierał się na akceptacji, bezpieczeństwie                     i zrozumieniu, to ciężko będzie mu znaleźć osobę, z którą taki związek stworzy. Również, gdy dziecko wychowywało się w domu dysfunkcyjnym, gdzie nie były zaspokajane jego potrzeby emocjonalne może przejawiać skłonność do wchodzenia w toksyczne relacje. Osoba, która nie doznała troski i wsparcia ze strony rodziców będzie szukała partnera, który będzie starał się jej to zapewnić i usilnie będzie chciała go przy sobie zatrzymać, mimo że może mieć świadomość, że nie do końca jest szczęśliwa w takim związku. Gdy człowiek w dzieciństwie nie zazna poczucia bezpieczeństwa, przejawiać będzie potrzebę kontrolowania partnera i wszelkich jego działań. Może również pojawić się ciągła obawa przed zdradą. Jeśli rodzice byli bardzo surowi dla dziecka, obarczali je winą za wszystkie niepowodzenia to może ono mieć obniżoną samoocenę i przejawiać tendencje do brania całej winy na siebie, nawet jeśli leży ona po obu stronach, bądź po stronie partnera. Osoba nieustannie krytykowana nisko ocenia samą siebie i ma poczucie, że nie zasługuje na prawdziwe szczęście, wchodząc w relacje, które dają jej złudne wrażenie szczęśliwego związku. Ktoś przyzwyczajony do emocjonalnych niedostatków od czasów dzieciństwa może próbować poszukiwać osób, które będą równie zdystansowane i niedostępne, jak jego znane od zawsze wzorce. Osoba będąca w toksycznej relacji próbuje uszczęśliwiać partnera, przy czym czasem zapomina o tym, że w związku liczy się również jej poczucie spełnienia. Pamiętaj, jeśli pragniemy zdrowo kogoś kochać, to najpierw musimy pokochać samego siebie, ponieważ samoakceptacja pomaga pokonać najtrudniejsze chwile.

Fazy toksycznego związku

1.Faza różowych okularów – ten etap występuje również w zdrowym związku, jednak w toksycznej relacji jest on bardziej intensywny. Osoby, które powielają złe wzorce zachowań, często stosują manipulację, by oczarować kogoś na kim im zależy. W tej fazie partnerzy bardzo aktywnie zabiegają o siebie, nie dostrzegając swoich wad.

2.Faza opadających klapek – ta faza występuje zarówno w zdrowym związku jak i w toksycznej relacji, z tą różnicą, że w drugim przypadku przebiega ona bardziej intensywnie, dostrzegając jeszcze więcej mocno podkreślanych wad partnera. Związek toksyczny zatrzymuje się na tej fazie i nie podąża do przodu, w porównaniu do zdrowej relacji, która przechodzi jeszcze jedną fazę zaangażowania. W fazie opadających klapek często dochodzi do konfliktów między partnerami, których nie potrafią rozwiązać. Jeden z partnerów staje się egoistyczny, nie interesuje go wspólne dobro, a jedynie własne. Pojawiają się złośliwe zachowania jak np. krytyka oraz obniżanie samooceny. Występują również kłamstwa, na początku sporadyczne, potem coraz częstsze, nawet z błahych powodów. Pojawiają się wymówki na każdą okazję. Partner lub partnerka mogą nadużywać różnych rodzajów używek, mogą wystąpić zachowania autodestrukcyjne, przemoc fizyczna lub/i psychiczna. Jedna z osób w związku może stać się zaborcza, utrudniająca relację z innymi ludźmi, w tym z rodziną i przyjaciółmi. W takich relacjach występują kary na przykład w postaci milczenia, gdy jedna ze stron zrobi coś co nie spodoba się drugiej, w celu złagodzenia negatywnych działań toksyczny partner może stosować system nagród, który opiera się na pochwałach i obdarowywaniu upominkami. W takich relacjach występuje jednostronne wzbudzanie poczucia winy.

Toksyczny związek nie prowadzi do szczęśliwego zakończenia i fazy romantycznej związanej ze szczęściem. Przyczynia się do rozczarowania, gniewu, frustracji oraz cierpienia, które odbijają się na zdrowiu psychicznym jak i fizycznym osoby znajdującej się w takiej relacji (Jankiewicz, 2017).

Pułapka internetowych uczuć

W współczesnych czasach dużą rolę odgrywają znajomości zawierane w świecie wirtualnym. Coraz więcej młodych ludzi angażuje się w związki na odległość, z osobami poznanymi na portalach randkowych takich jak Tinder czy Badoo. Osoby, które tam poznajemy kreują się na takie jakimi chcą być widziane, co nie zawsze odzwierciedla rzeczywistość. Należy podkreślić, że relacje internetowe silnie angażują emocjonalnie i czasowo, dają złudne poczucie, że można stworzyć idealny związek. Prezentacja wizerunku osoby zakładającej konto na danym portalu randkowym może ulegać retuszowi. Często osoby młode mają złudne przekonanie, że piszą z kimś o podobnym wieku, a w rzeczywistości może to być dużo starsza osoba, która posiada złe intencje. Świat Internetu wykreował nowy typ związków „exodus”, czyli uciekających od prawdziwych relacji. Związki te wytworzyły pewien schemat bycia razem, w którym jednostki oddalają decyzję o stabilizacji  i małżeństwie, a nawet realnym spotkaniu. Uciekają głównie od tradycyjnych wzorców związkowych, będących dla nich krępującymi, wchodząc w internetowe relacje, które chronią przed samotnością (Ściupider-Młodkowska, 2019). Pamiętaj, aby zachować czujność i ostrożność w zawieraniu internetowych znajomości, ponieważ nie wiemy, kto tak naprawdę znajduję się po drugiej stronie monitora.

Gdzie zgłosić się po pomoc, gdy podejrzewamy, że tkwimy w toksycznej relacji?

Wyjście z toksycznej relacji nigdy nie jest łatwe. Może wiązać się z dużym cierpieniem, bólem, strachem a także manipulacją ze strony toksycznego partnera. Należy jednak pamiętać, że najczęściej po zakończeniu takiej relacji będziemy odczuwać jedynie ulgę. Jeśli zauważyłeś w swoim związku niepokojące objawy, daj sobie pomóc! Niech wizyta u psychologa czy psychoterapeuty będzie pierwszym krokiem powrotu do zdrowia i Twojego szczęśliwego życia, przecież w pełni na nie zasługujesz. Listę dostępnych ośrodków oferujących pomoc psychologiczną, znajdziesz na naszej stronie w zakładce „Placówki pomocowe”. Istnieją również inne organizacje, które oferują swoją pomoc, gdy znajdujesz się w związku z toksycznym partnerem. 

Jeśli obawiasz się swojego partnera napisz do fikcyjnej firmy Rumianki i bratki - naturalne kosmetyki SKLEP, którą znajdziesz na Facebooku lub na mail rumiankiibratki@gmail.com z zapytaniem o Naturalne Kosmetyki do Ciała (których oczywiście nie ma), a oni na bieżąco będą sprawdzać, co u Ciebie. Jeśli złożysz zamówienie i podasz swój adres - zadzwonią po policję. Sklep ten działa w porozumieniu i ścisłej współpracy z Fundacją Centrum Praw Kobiet. Możesz również skorzystać z telefonów zaufania:

41 368 18 74 - Telefon zaufania w sprawach rodzinnych (czynny pon.- pt.  w godz. 08-18)

42 366 10 52, 195 13 - Telefony czynne całodobowo, w soboty, niedziele i święta

195 25 - Bezpłatny, anonimowy, całodobowy telefon zaufania dla osób w kryzysie emocjonalnym

95-13 - Telefon zaufania Urzędu Miasta w Kielcach - "Przemoc w rodzinie - zareaguj!" (anonimowy, bezpłatny, całodobowy)

800 120 002 Ogólnopolski Telefon dla Ofiar przemocy w Rodzinie (czynny całą dobę)

Pamiętaj, nie bój się prosić o pomoc!

 

 

Bibliografia

Jankiewicz, J. (2017). Toxic 2. Jak poradzić sobie z miłością, która Cię niszczy. Gliwice: Wydawnictwo Złote Myśli, s. 13-24.

Norwood, R. (1994). Kobiety, które kochają za bardzo. Warszawa: Wydawnictwo Świat Książki, s.1-15.

Szust, M. Wpływ miłości rodzicielskiej, do partnera i samego siebie na życie człowieka. Praca własna.

Ściupider-Młodkowska, M. (2019). Rodzina i miłość w epoce ja. Wyzwania dla pedagogiki. Studia Edukacyjne, nr 54, s. 150-153.

 

 

fot.www.unsplash.com